ΑΓΙΟΣ ΜΑΜΑΣ: ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ - Περάσαμε Μια Βραδιά στο Θρυλικό Πανηγύρι του Αγίου Μάμα (Φώτο)

Δεν είναι ούτε η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης, ούτε το άνοιγμα των σχολείων, ούτε καν το τέλος της μεταγραφικής περιόδου στο ποδόσφαιρο το μεγάλο γεγονός που σηματοδοτεί κάθε χρόνο το τέλος του
καλοκαιριού στον Βορρά. Το καλοκαίρι τελειώνει επίσημα όταν ξεκινήσει το μεγάλο πανηγύρι του Αγίου Μάμα έξω από τα Νέα Μουδανιά στη Χαλκιδική. Αυτό είναι το τελευταίο «ροκ εν ρολ» event της θερινής περιόδου, ο δικός μου κοντινός αμερικάνικος Νότος.

Οι ρίζες του πανηγυριού φθάνουν τουλάχιστον πίσω στο 1850. Τα πρώτα 100 χρόνια ήταν μια τεράστια ζωοπανήγυρη, άνθρωποι από όλη τη....
βόρεια Ελλάδα έφθαναν ως εδώ για να διαλέξουν ράτσες βοοειδών, αιγοπροβάτων και αλόγων για τις γεωργικές εργασίες τους. Κοντά σε αυτό, στήνονταν κάθε χρόνο πολυήμερα θρυλικά γλέντια, τριγύρω από το εκκλησάκι του Αγίου Μάμα, που επισήμως γιορτάζει στις 2 Σεπτεμβρίου. Τις τελευταίες δεκαετίες στο μεγάλο πατιρντί συνέρρεαν εκατοντάδες έμποροι, έτσι η φήμη του εξαπλώθηκε σε όλη την Ελλάδα και ίσως είναι το μοναδικό που προσεγγίζει σήμερα σε φήμη και κοσμοσυρροή το αντίστοιχο πανηγύρι των Φαρσάλων.

Το χωριό του Αγίου Μάμα κατοικείται από αγρότες που καλλιεργούν βρώσιμες ελιές. Όμως, οι συζητήσεις για το πανηγύρι ξεκινούν κάθε χρόνο αμέσως μετά τη λήξη του, κάτι σαν το καρναβάλι της Πάτρας. Οι εκδηλώσεις στήνονται μακριά έξω από το χωριό, στη μέση του πουθενά, σε έναν απέραντο χώρο ανάμεσα σε αγροτικές καλλιέργειες, όπου στρώθηκε τσιμέντο και κατασκευάστηκαν πάγκοι-θέσεις για τους εκατοντάδες εκθέτες. Μέχρι πριν από το 2010 έως και 1.000 επαγγελματίες έστηναν εδώ τη πραμάτεια τους. Σταδιακά, ζώα έπαψα να πωλούνται, ωστόσο οι ντόπιοι καυχιούνται ότι στο πανηγύρι τους, που διαρκεί πέντε μέρες, μπορείς να βρεις «από καρφίτσα ως και θεριζοαλωνιστική μηχανή». Σύμφωνα με τον πρόεδρο της τοπικής κοινότητας Χρήστο Γιακαγιά, οι εκθέτες φθάνουν φέτος τους 600 και είναι λιγότεροι από πέρυσι, λόγω της κρίσης.

Ο αχός του πανηγυριού, τα φώτα, ο θόρυβος από τις γεννήτριες και η κάπνα από τα σουβλάκια, δημιουργούν ένα εντυπωσιακό φωτεινό φαινόμενο, κάτι σαν νυχτερινή απόβαση βαρέων στρατευμάτων στη σκοτεινιά του κόλπου ανάμεσα στο πρώτο και το δεύτερο πόδι της Χαλκιδικής. Ίσως, πάλι, μόνο εμένα να μου φαίνεται έτσι, γιατί πράγματι στον πόλεμο της Σερβίας τη δεκαετία του'90 στρατός του ΝΑΤΟ αποβιβάστηκε σε αυτές τις ακτές πριν συνεχίσει προς τη Θεσσαλονίκη και έπειτα βορειότερα.

Οι διοργανωτές έχουν τοποθετήσει πλέον ειδική σήμανση στους αγρούς, σεκιουριτάδες σε ρόλο τροχονόμου και κορδέλες. Οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι κάθε χρόνο οι επισκέπτες ξεπερνούν τις 200.000.

VICE Video: 48 ώρες μαζί με τους Ζωντανούς Νεκρούς

Δείτε ακόμα: Τα παιδιά που έχουν «παγιδευτεί» στην παρανομία

Αριθμός ρεαλιστικός, καθώς αμέτρητος κόσμος ανηφορίζει και στριμώχνεται κάτω από τις τέντες, ανάμεσα στους πάγκους, όπου πράγματι πωλούνται της Παναγιάς τα μάτια. Ρούχα, τρόφιμα, κουδούνια για γιδοπρόβατα, καθαριστικά τζαμιών, εσώρουχα, χρυσόψαρα και παπαγάλοι, σκαπτικά εργαλεία. Κιτς, αλλοφροσύνη, πλανόδιοι μουσικοί που κάνουν διάλειμμα για τσιγάρο, παιδάκια που δοκιμάζουν ρούχα όρθια και επί τόπου μπροστά στον πάγκο. Υπάρχουν επίσης διάσπαρτοι πολλοί πάγκοι αρχετυπικών δισκάδικων που παίζουν εμμονικά τις Μαργαρίτες της Βίλλυ Ραζή. Παρέες νέων γελούν, τρώνε, παζαρεύουν και φλερτάρουν. Μία παρέα αγοριών του γυμνασίου με μεγάλες φράντζες, έρχεται κάθε βράδυ από το χωριό με τα πόδια. «Θα ερχόμαστε ως την Παρασκευή, αυτό είναι το δικό μας πανηγύρι» μου είπαν.

Μοναδικό σημάδι του χαρακτήρα ζωοπανήγυρης που έκανε γνωστό τον Άγιο Μάμα είναι σήμερα δύο φορτηγά γεμάτα με κλούβες που πουλάνε κοτόπουλα και περιστέρια. Περιστέρια ταχυδρομικά, τσαρουχλίδικα, Αλάσκας, βούτες, αλλά και πετεινούς και κότες παραγωγής, κοτοπουλάκια και πουλάδες. Οι πωλητές είναι Ρομά, σηκώνουν τα πτηνά στα χέρια για να τα επιδείξουν στους πελάτες, κυρίως ανθρώπους που αποφάσισαν να φτιάξουν τώρα ένα κοτέτσι στην αυλή ή τον ακάλυπτο της οικοδομής τους. Μία προσεχτική ματιά στους πάγκους αποδεικνύει κάτι πιο κρίσιμο: Με τα χρόνια μειώνονται οι έμποροι που πουλάνε παιχνίδια και στολίδια, αντίθετα αυξάνονται όσοι προμοτάρουν real life αγαθά, δηλαδή φθηνά ρούχα και τρόφιμα.

Στην άκρη του πανηγυριού στήνεται πάντα το λούνα παρκ: Tacada, συγκρουόμενα, κούνιες, πειρατικό καράβι και κρίκοι που προσπαθείς να περάσεις μέσα σε μπουκάλια, η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων. Όμως, φέτος λείπουν τα μεγάλα αστέρια του παραμυθιού, οι ακροβάτες του Γύρου του Θανάτου. Ως το 2013 έστηναν εδώ το δικό τους βαρέλι ο θρυλικός Βερούτης και τα παιδιά του, οι τελευταίοι Έλληνες καμικάζι. Κανείς δεν ξέρει γιατί δεν εμφανίζονται πια. Το πανηγύρι είναι πιο φτωχό τη φετινή χρονιά, σαν να του λείπει ένα πόδι, σαν ανεκπλήρωτος άκαπνος έρωτας.

Μετά τη βόλτα και πριν τη μπύρα, ο κόσμος σχηματίζει ουρά για να ανάψει ένα κερί στην εκκλησία του Αγίου Μάμα. Σύμφωνα με το συναξάρι, ο ίδιος βασανίστηκε από ειδωλολάτρες, μάλιστα όταν τον έριξαν στην αρένα με τα θηρία, εκείνα όχι μόνο δεν τον κατασπάραξαν, αλλά ένα λιοντάρι τον δέχτηκε στη ράχη του και τον απομάκρυνε, εξ ου και η θεματογραφία της αγιογράφησής του. Ο Άγιος Μάμας γιορτάζεται επίσης στην Κύπρο, σε περιοχές της Πελοποννήσου και τη Σκύρο. Τιμάται επίσης στον Λίβανο, την Ιταλία και την Ισπανία. Στο Μπιλμπάο, το γήπεδο της τοπικής Αθλέτικ έχει πάρει το όνομά του από αυτόν (Σαν Μαμές - San Mamés), ενώ οι παίκτες της ομάδας αποκαλούνται με το προσωνύμιο «τα λιοντάρια» (Los leones).