Βλέποντας τον εαυτό μας μέσα από τη σχέση μας με τους άλλους

Η χαρά την οποία αισθάνεται κανείς όταν συνδέεται συναισθηματικά με έναν σύντροφο σε μία σχέση είναι σίγουρα πολύ μεγάλη – όταν οι ‘‘ψυχές’’ φαίνεται να επικοινωνούν. Αντίθετα, όταν πληγωθεί κανείς από κάποιον στον οποίο είχε ξεδιπλώσει τον εαυτό του και ανοιχτεί

(συναισθηματικά και σωματικά), ο πόνος είναι ιδιαίτερα βαθύς και έντονος. Στην περίπτωση που βιώσει κανείς κατ’ επανάληψη αυτό το είδος πόνου, κάνοντας τα ίδια ‘‘λάθη’’, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι απελπισμένος για μια διέξοδο από αυτό το μοτίβο. Ο τρόπος που συχνά συνδέονται οι άνθρωποι με τους άλλους αφορά το μοντέλο του εαυτού τους και το μοντέλο των άλλων. Το πως αντιλαμβάνονται δηλαδή τον εαυτό τους έχοντας ως σημείο αναφοράς τους ίδιους, και πως έχοντας ως σημείο αναφοράς τους άλλους.

Το πρότυπο του εαυτού, η αίσθηση που έχουν τα άτομα για τον ίδιο τους τον εαυτό, κυμαίνεται από μια αίσθηση ενός «καλού» ατόμου που είναι άξιο αγάπης έως ενός προβληματικού ατόμου που είναι ανάξιο αγάπης. Τα άτομα που αισθάνονται άξια αγάπης έχουν συνήθως και την τάση να αισθάνονται ασφαλείς και αποδέχονται τον εαυτό τους. Αντίθετα, τα άτομα που αισθάνονται ανεπαρκή με κάποιο θεμελιώδη τρόπο, τείνουν να αισθάνονται ανήσυχα και έχουν την αίσθηση ότι θα πρέπει να κερδίσουν την αγάπη. Συχνά βιώνουν τους εαυτούς τους ως έχοντας μεγάλη ανάγκη, όπως επίσης να τραβήξουν την προσοχή, να λάβουν τη φροντίδα και την έγκριση των άλλων.

Προκειμένου να το αναλογιστεί και να το κατανοήσει κανείς αυτό, αρκεί να σκεφτεί τον εαυτό του και το πώς ενδεχομένως λειτουργεί και αισθάνεται στις διάφορες καταστάσεις σε σχέση με τους άλλους.

Το πρότυπο των άλλων, η αίσθηση που έχουν τα άτομα για τον εαυτό τους σε σχέση με τους άλλους, και που οι άνθρωποι φέρουν μέσα τους, κυμαίνεται από την αίσθηση ότι οι άλλοι είναι συναισθηματικά διαθέσιμοι έως την αίσθηση ότι οι άλλοι δεν μπορούν να τους στηρίξουν. Εκείνοι που έχουν την αίσθηση της συναισθηματικής διαθεσιμότητας των άλλων, θεωρούν ότι είναι φυσικό να ζητήσουν την βοήθεια, την ζεστασιά και την ενθάρρυνση. Ωστόσο, εκείνοι που νομίζουν ότι μπορούν να στηριχτούν μόνο στον εαυτό τους τείνουν να είναι πολύ αυτάρκεις και να αισθάνονται άβολα με τη συναισθηματική οικειότητα. Δεν επιθυμούν να γίνονται ευάλωτοι στους άλλους καθώς μια συμπεριφορά την οποία αναμένουν θα τους άφηνε ενδεχομένως μια αίσθηση απογοήτευσης, πόνου και μοναξιάς.

Η αναγνώριση των επαναλαμβανόμενων μοτίβων και προτύπων μπορεί να επιτευχθεί μέσα από προσωπικές ερωτήσεις που μπορεί το άτομο να θέσει στον ίδιο του τον εαυτό. Επίσης μπορεί κανείς να αναλογιστεί το πώς υπολογίζει τους σημαντικούς Άλλους στη ζωή του, την άνεση που αισθάνεται με την αναγνώριση των αδυναμιών του από τους γύρω του, και το πόσο σημαντική είναι η ικανοποίηση των δικών του αναγκών.

Οι ερωτήσεις όμως αυτές συχνά δεν είναι εύκολο να απαντηθούν, και οι απαντήσεις του ίδιου ατόμου μπορεί να διαφέρουν κατά πάσα πιθανότητα ανάλογα με τις περιστάσεις και τις ιδιαίτερες σχέσεις. Μπορεί όμως να αναγνωρίσει κανείς ένα κοινό θέμα στις δυσκολίες αυτές. Μετά την αναγνώριση των μοτίβων και των προτύπων, μπορεί κανείς να εστιάσει την προσοχή του στο πως ξεδιπλώνονται. Το μοτίβο στη συνέχεια αρχίζει να γίνεται ολοένα και πιο ξεκάθαρο, μόλις αρχίσουν να διαφαίνονται οι πρώτες πτυχές.

Με αυτή την αυξανόμενη αυτογνωσία έρχεται μια καλύτερη κατανόηση του πώς οι αντιλήψεις και οι ενέργειες κάποιου προσθέτουν τα προβλήματα στις σχέσεις του. Μπορεί ακόμη και να αρχίσει να βλέπει εναλλακτικές, πιο υγιείς τρόπους σκέψης και αντίδρασης. Με το χρόνο, μπορεί να αναπτύξει ακόμη και την ικανότητα να γαλουχήσει με συνέπεια μια ευτυχισμένη, υγιή σχέση, μια στην οποία μπορεί να εκτιμήσει την αίσθηση ανύψωσης και των δυο.

webmd.com - psychologynow.gr