ΕΡΕΥΝΑ - Θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης 2 στις 3 γυναίκες επιστήμονες

Η επιστημονική έρευνα από όνειρο μπορεί να μετατραπεί σε εφιάλτη για μερικούς -και κυρίως για μερικές- ερευνητές. Οι γυναίκες επιστήμονες και ερευνήτριες αντιμετωπίζουν συχνά πρόβλημα σεξουαλικής παρενόχλησης ή και σεξουαλικής επίθεσης, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική έρευνα, που
αναδεικνύει ένα ζήτημα, το οποίο έως τώρα δεν έχει τύχει της δέουσας προσοχής. Ένα ανάλογο, αλλά πολύ μικρότερο πρόβλημα, αντιμετωπίζουν και άνδρες επιστήμονες στο ξεκίνημα της καριέρας τους.

Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η έρευνα, η μεγαλύτερη του είδους της μέχρι σήμερα, με επικεφαλής την καθηγήτρια βιολογικής ανθρωπολογίας Κάθριν Κλάνσι του Πανεπιστημίου του Ιλινόις που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "PLoS One", σύμφωνα με τα δύο κορυφαία επιστημονικά περιοδικά στον κόσμο "Science" και "Nature", έγινε δειγματοληπτικά μεταξύ 516 γυναικών και 142 ανδρών επιστημόνων από 30 χώρες και από πολλά διαφορετικά επιστημονικά πεδία (ανθρωπολογία, αρχαιολογία, βιολογία, γεωλογία, ψυχολογία κ.α.) Η έρευνα, μέσω διαδικτυακών ερωτηματολογίων, εστιάστηκε πέραν των κλειστών χώρων έρευνας, στη λεγόμενη «έρευνα πεδίου», που διεξάγεται στη φύση και γενικότερα εκτός εργαστηρίου, μακριά από την κατοικία των επιστημόνων.

Περίπου δύο στις τρεις γυναίκες επιστήμονες (ποσοστό 64%) ανέφεραν ότι προσωπικά οι ίδιες είχαν πέσει θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης, όπως ανάρμοστων η σεξουαλικού περιεχομένου σχολίων ή "αστείων" για την ομορφιά τους, αλλά και για τις νοητικές διαφορές των δύο φύλων («πιο χαζές οι γυναίκες»κ.λπ.)

Ακόμη πιο σοβαρό είναι ότι τουλάχιστον μία στις πέντε (ποσοστό πάνω από 20%) ανέφερε ότι είχε πέσει θύμα όχι απλώς παρενόχλησης, αλλά κανονικής σεξουαλικής επαφής και επίθεσης, που κάποιες φορές κατέληξε ακόμη και σε βιασμό, συνήθως από ιεραχικά ανώτερους άνδρες συναδέλφους. Το 22% των γυναικών αισθάνθηκαν ότι δεν θα ήσαν ασφαλείς αν αντιστέκονταν και δεν συναινούσαν τη στιγμή της επίθεσης.

Τα θύματα ήσαν κυρίως νεαρής ηλικίας. Πάνω από το 90% των γυναικών (και το 70% των ανδρών) ήσαν φοιτήτριες, μεταπτυχιακές φοιτήτριες, μεταδιδακτορικές ερευνήτριες ή νεοπροσληφθείσες. Δυστυχώς, μεταξύ των θυμάτων παρενόχλησης ήσαν και μερικές μαθήτριες λυκείου, που συμμετείχαν σε ερευνητικά προγράμματα.

Οι γυναίκες ήταν τρεισήμισι φορές πιο πιθανό να πέσουν θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης σε σχέση με τους άνδρες επιστήμονες και πολύ πιθανότερο να πέσουν θύματα σεξουαλικής επίθεσης. Το 26% των γυναικών του δείγματος, έναντι του 6% των ανδρών, ανέφεραν κανονική σεξουαλική επίθεση.
Από όσες (39 γυναίκες) και όσους (μόνο ένας άνδρας!) ανέφεραν το περιστατικό της παρενόχλησης ή της επίθεσης στον εργοδότη τους, συνήθως σε κάποιον ερευνητικό φορέα, μόνο στο 19% των περιπτώσεων υπήρξε κάποια ικανοποιητική αντίδραση.

Γενικότερα, καταγράφηκε μια τάση αποσιώπησης και εκ μέρους των ίδιων των θυμάτων, για χάρη της καριέρας τους, καθώς η έρευνα πεδίου αποτελεί βασικό προαπαιτούμενο σε πολλές επιστήμες, εξασφαλίζοντας υλικό για επιστημονικές δημοσιεύσεις και για πόρους μελλοντικής χρηματοδότησης της έρευνας.

Η νέα μελέτη έρχεται να επιβεβαιώσει άλλες ανησυχητικές ενδείξεις. Μία προηγούμενη έρευνα μεταξύ φοιτητών ιατρικών σχολών, είχε βρει ότι το 73% των γυναικών και το 22% των ανδρών είχαν βιώσει σεξουαλική παρενόχληση (π.χ. στο νοσοκομείο όπου εκπαιδεύονταν).

Οι ερευνήτριες επεσήμαναν ότι οι διευθύνοντες επιστήμονες έχουν μεγάλη ευθύνη για την κουλτούρα και τη νοοτροπία που διαπερνά τους χώρους έρευνας, κάτι που εκτείνεται πέρα από την τήρηση της επιστημονικής μεθοδολογίας, σε ζητήματα συμπεριφοράς ιδίως προς τους νεότερους ερευνητές και πρωτίστως προς τις γυναίκες, αν οι κοινωνίες θέλουν να ενθαρρύνουν περισσότερα κορίτσια να στραφούν στις επιστήμες.